Een duurzame, ecologisch verantwoord interieur ontwerpen - Hoe doe je dat?
‘Duurzaam’ is ondertussen een term geworden die zwaar misbruikt wordt en eerder als een verkoops-strategie wordt ingezet dan echt wordt toegepast. Ook binnen interieurontwerp is het niet altijd duidelijk wat ‘duurzaam’ nu net inhoudt. Daarom wil ik jullie in deze blogpost graag vertellen wat het voor mij betekent om een duurzaam, ecologisch verantwoord interieurontwerp te maken. Duurzaam betekent voor mij dat we met respect omgaan met onze omgeving, en de gebruikers. Elk (interieur)project heeft een impact op onze omgeving en ons ecosysteem. Als we alle keuzes zeer bewust maken, kunnen we deze impact zoveel mogelijk beperken, of kunnen we zelf (op kleine schaal) bijdragen aan het herstel van ons eco-systeem.
In volgorde van belangrijkheid zal ik een aantal zaken opnoemen waar ik als interieurontwerper altijd rekening mee zal houden. Deze zaken kan je zeker ook zelf proberen toepassen als je aan de slag gaat met je interieur, al moet ik je waarschuwen: het is niet altijd gemakkelijk om te weten wat de beste keuzes zijn.
1. Zorg ervoor dat je interieur lang kan meegaan
De eerste, en meest logische stap, is ervoor zorgen dat hetgeen wat je maakt of ontwerpt lang kan meegaan. Dit zorgt ervoor dat je dit proces, dat altijd enige ecologische impact zal hebben, niet constant moet herhalen. Je zorgt ervoor dat het direct goed is, en goed blijft voor geruime tijd. Maar, hoe doe je dat? Er zijn heel wat zaken waar we op kunnen letten.
Eerst en vooral is het belangrijk dat je zeer functioneel ontwerpt, zodat het ontwerp wérkt voor zijn gebruikers. Zo wordt frustratie later vermeden en zal er minder snel de nood ontstaan om alles opnieuw te vervangen. Daarnaast is het ook belangrijk om (redelijk) tijdloos te werk te gaan. Dit kan zich bijvoorbeeld uiten in kleur- en materiaal gebruik. Het is altijd verleidelijk om mee te gaan in de laatste trends maar vraag je steeds af of je dit binnen een paar jaar nog steeds zo fantastisch gaat vinden en niet zal uitgekeken zijn op bijvoorbeeld je roze keuken. Kies ook altijd voor kwalitatieve materialen die lang meegaan en tegen een stootje kunnen.
Daarnaast is het ook interessant om na te denken over hoe deze ruimte in de toekomst zal gebruikt worden. Kinderkamers zijn hier een goed voorbeeld van. Het is leuk om een kinderkamer aan te kleden volgens de leeftijd en de interesses van je kind op dat bepaald moment, maar zorg ervoor dat de kamer gemakkelijk aanpasbaar is als je kind ouder wordt en het andere interesses en noden ontwikkelt. Ook kan je nadenken hoe kamers een nieuwe functie kunnen krijgen als de kinderen het huis uit zijn bijvoorbeeld. Deze zaken kunnen bijvoorbeeld bereikt worden met meubelstukken die aanpasbaar zijn aan de grootte van je kind, of die omgevormd kunnen worden. Op deze manier zorg je ervoor dat je ruimte altijd wérkt voor jou, de gebruiker, en je niet om de paar maanden een aanpassing van je interieur nodig hebt.
2. Efficiënt ruimtegebruik
Efficiënt ruimtegebruik is een tweede peiler in duurzaam ontwerp. Wanneer je ervoor zorgt dat de ruimte die je beschikbaar hebt zo efficiënt mogelijk indeelt, en daardoor optimaliseert, zorg je ervoor dat je uiteindelijk minder ruimte nodig hebt. Dit is voor vele zaken positief. Zo zal een kleinere woning minder kosten in aankoop, huur, of bouwkost. Daarnaast zal een kleinere woning ook goedkoper zijn in onderhoud, en heb je minder oppervlakte om in te richten. Economisch gezien is het dus interessanter om kleiner te wonen, maar ook op ecologisch vlak heeft het zijn voordelen! Minder oppervlakte betekent minder (bouw)materialen en dus minder impact. Je ecologische voetafdruk gaat hierdoor sowieso een stuk lager zijn. Ook zal een kleinere woning verwarmen minder energie vragen en ook dit is zowel ecologische als economisch interessant. Alleen maar win-win dus!
3. Energie-efficiëntie
Wanneer we een ecologisch verantwoorde inrichting doen moeten we natuurlijk ook kijken naar de energie-efficiëntie van de woning. Goede isolatie speelt hier een grote rol. Zorg ervoor dat je woning goed geïsoleerd is, zo heb je minder nood aan verwarming. Ook de keuze van de ramen is belangrijk. Er gaat namelijk een heel groot deel van je warmte verloren via de ramen. Aanvullend kan je ook warmteverlies voorkomen door het gebruik van (zware) gordijnen of luikjes. Niet alleen in de winter, maar ook in de zomer kunnen we energie-efficiënte maatregelen treffen. Zo weet ik uit mijn studie architectuur dat de ‘koellast’ van een gebouw niet te onderschatten valt. Daarom moeten we ervoor zorgen dat we de zon, in de zomer best zoveel mogelijk uit onze woning weg houden. Dit doen we bijvoorbeeld door het aanbrengen van screens, of zonnewering. Deze functioneren best wanneer je ze langs de buitenkant van je woning bevestigt (en dus niet enkel met gordijnen werkt) omdat je zo de warmte niet eerst in je woning laat binnenkomen en dus ook de muren niet opwarmen. Ook het plaatsen van luifels of bijvoorbeeld pergola’s naast de woning schermt deze af van de zon. Als laatste is de keuze van energie-systeem of leverancier ook belangrijk, maar zorg er dus voor dat je je energievraag op voorhand zo klein mogelijk maakt.
4. Hergebruik van bestaande meubels/materialen
Als we alle voorgaande zaken zo goed mogelijk hebben aangepakt kunnen we overgaan tot de keuzes van de materialen en meubels. Ook dit willen we natuurlijk zo duurzaam mogelijk aanpakken. In een ontwerp zal ik altijd starten met te kijken naar wat er reeds aanwezig is, of wat we kunnen hergebruiken van een vorige woonplaats. Soms kan een oude houten vloer opgewaardeerd worden door deze opnieuw te schuren en vernissen of schilderen. Ditzelfde kan gedaan worden met (oude) meubels. Op deze manier zal je kosten besparen, verklein je de impact van je project, én heb je vaak veel meer karakter en charme in je woning. Ook is het een goed idee om op zoek te gaan naar tweedehands stukken in gespecialiseerde winkels, of misschien wel bij vrienden en familie die het niet meer gebruiken. Natuurlijk ga je niet alles tweedehands vinden, of misschien past die stijl minder goed bij jou. Hoewel het jammer is als je niets kan/wil hergebruiken, is dit zeker geen schande. Denk aan puntje 1 in deze blogpost… het interieur moet bij je passen! Als dit niet het geval is door dingen te hergebruiken dan kies je beter voor nieuwe spullen, want ook daar zijn heel wat ecologische opties.
5. Nieuwe ecologisch verantwoorde materialen
Bij het kiezen van nieuwe materialen of meubels komt heel wat kijken als je de ecologische impact ervan wil mee in rekening brengen. Er bestaat een systeem waarin je ‘the true cost’ van een materiaal bekijkt in plaats van enkel de prijs. Deze ‘true cost’ berekent de impact van het materiaal op zowel sociaal, economisch als ecologisch vlak. Zo worden de ontginning, de productie (en in welke omstandigheden), het transport, het gebruik en de mogelijke afbraak van het product allemaal bekeken, en hierop wordt dan een kost gezet. Dit geeft je een referentie van hoe duurzaam het materiaal is. Dit systeem is niet altijd voor handen bij elk materiaal natuurlijk maar het geeft je wel een goede richtlijn om na te gaan of je een duurzaam materiaal vast hebt. Kies bijvoorbeeld voor lokaal geproduceerde materialen of meubels, hout uit duurzaam geteelde bossen (kijk naar het FSC-label), snelgroeiende materialen en hernieuwbare grondstoffen. Sommige labels helpen je bij het maken van de juiste keuzes, maar deze labels nemen vaak niet alles in rekening. Gebruik je gezond verstand. Je zal niet elk materiaal met 100% zekerheid correct kunnen kiezen, maar doe de moeite om een aantal dingen na te kijken en dan zit je zeker op de goede weg!
6. Een gezond binnenklimaat
Als laatste wil ik ook graag nog even aanduiden dat we heel veel tijd binnen doorbrengen. Daarom is het ook belangrijk dat deze binnenomgeving gezond voor ons is. De grootste zorg is de luchtkwaliteit binnen. Deze kan ongezond worden door heel wat toxische stoffen in de lucht. Deze toxische stoffen kunnen afkomstig zijn van de materialen die we gebruiken. Daarom is het belangrijk om bij de keuze van bijvoorbeeld verf of houtbeits na te kijken of deze weinig of geen chemicaliën bevatten, waardoor deze dan ook niet in onze longen kunnen terecht komen. Planten in je interieur kunnen de lucht ook (deels) zuiveren en zijn ook voor je gemoed heel goed. Daarnaast is het ook belangrijk om regelmatig je woning te ventileren. Zo voorkom je dat er zich ongezonde lucht opbouwt in je woning.
Zoals je ziet zijn er heel wat zaken waarmee je rekening kan houden als je je woning duurzaam, en ecologisch-verantwoord wil inrichten. Ik raad je aan om hiervoor een professioneel interieur ontwerper voor onder de arm te nemen. Vraag ook zeker naar zijn/haar kennis over duurzaam ontwerp, want dit is niet iets wat je zomaar op school mee krijgt. Uiteraard kan je bij mij, Bergen Interieur, terecht voor je duurzaam, ecologisch verantwoord interieurontwerp!